Mediawijsheid
Je komt er dagelijks mee in aanraking: Media. Of je nu snaps deelt met jouw vrienden, online het nieuws opzoekt of een filmpje krijgt doorgestuurd op Whatsapp. De beelden en verhalen die je ziet hebben invloed op jouw gedrag en de manier waarop jij naar de wereld om je heen kijkt.
In dit blok leer je omgaan met (online) media. Je leert kritisch kijken naar jouw eigen online gedrag, naar de invloed van Media op jouw blik op de wereld en welke rol je hier zelf in speelt.
Dit blok is opgedeeld in vier onderdelen, deze worden hieronder uitgelegd. Elk onderdeel bespreken we in de klas, onderzoek je online en via documentaires en je verwerkt jouw bevindingen in een praktische opdracht. Alle opdrachten worden ingeleverd op jouw blog.
Shame/Fame
Je kunt gewild en ongewild beroemd worden via internet. We bespreken privacy, viral video's en onderzoeken waar jouw grens ligt.
#pestverhaal
Wat gebeurt er als je online wordt gepest? We bekijken de documentaire #pestverhaal en bespreken (online) pesten in de klas.
Real/Fake
Online weet je niet altijd wat echt en nep is. We bespreken nepnieuws, representatie, sluikreclame en onderzoeken of jij de waarheid kunt achterhalen.
Verslaving
Hoe vaak zit jij op jouw telefoon of computer en hoe lang kun jij uithouden zonder? We doen een sociaal experiment in de klas waarin we onderzoeken hoe vaak jij naar een scherm tuurt op een dag.
Shame/Fame
Stel, je wordt wakker en hebt wel 500 ongelezen berichten. Je vrienden vertellen je dat er een video van jou op Dumpert is beland waarop je iets genants doet en de video is viraal gegaan. Je schaamt je rot en durft je niet meer in het openbaar te vertonen!
Nu bijna iedereen een camera op zak heeft is de kans een stuk groter dat er beschamend materiaal van jou online komt te staan. Je wordt dan ongewild beroemd online en dit kan grote gevolgen hebben voor jouw dagelijks leven.
In de les
We bekijken de documentaire Shame/Fame en bespreken aan de hand van stellingen wat jij vindt van virale video's waar gewone mensen de dupe van worden. Hoe vaak krijg jij iets doorgestuurd en wat doe je er dan mee? Waar ligt jouw grens?
>> Les gemist? Je kunt hier de documentaire terugkijken:
In het nieuws: "Jongen van 14 ernstig mishandeld, 5 tieners opgepakt."
Stellingen die we behandelen in de les zijn:
Als je iets doms doet dat gefilmd wordt en online gezet, is dat je eigen schuld.
Ik doe niemand kwaad als ik filmpjes kijk op Dumpert.
Ik deel de filmpjes die ik krijg altijd met mijn vrienden.
Als er iets ergs gebeurt, dan pak ik mijn telefoon erbij om dit te filmen.
Als ik een video zie waarin iets ergs gebeurd, mag ik de dader zelf straffen.
Video's die door getuigen worden gemaakt zijn geldig bewijsmateriaal.
We bespreken de stellingen klassikaal en je bedenkt zowel argumenten tegen als voor de stelling.
INLEVEREN
Op jouw blog plaats je de stelling die jij hebt behandeld in de les, en schrijf je hier jouw argumenten voor en tegen bij. De andere stellingen plaats je ook op jouw blog, en hier geef je jouw mening over in een blogbericht.
Praktische Opdracht 1 - Waar ligt jouw grens?
Deze opdracht maak je in duo's.
Wat vind jij te ver gaan?
Ga op internet op zoek naar drie virale video's: een die je OK vindt, een die je op het randje vindt en een die je te ver vindt gaan.
Plaats de links in een nieuw blogbericht en verdeel ze over de categorieen: OK // Op het randje // Te Ver.
Geef twee redenen bij elke video waarom je deze in die categorie hebt ingedeeld.
INLEVEREN
Op jouw blog plaats je dus drie videolinks, met erbij de categorie en twee redenen waarom je vindt dat deze video in die categorie past.
PRIVACY - Bekend zonder het te weten.
Als je gratis apps gebruikt als Facebook, Instagram of Twitter betaal je eigenlijk met jouw data. Deze apps weten heel nauwkeurig wat voor advertenties er bij jou passen en hier betalen adverteerders goed geld voor. Wie zou er nog meer wat aan jouw persoonlijke informatie hebben? En wat vind je hier van?
In de les
We onderzoeken met de klas waar jouw gegevens mogelijk voor gebruikt zouden kunnen worden, en wat iedereen daarvan vindt. Hoeveel ben jij bereidt vrij te geven? En wat wil je hiervoor terug? We bespreken de begrippen Privacy en Persoonsgegevens.
Klassikale Opdracht 2:
Je bespreekt in jouw groepje wat persoonlijke informatie is die je wel wilt delen, en wat je graag voor jezelf houdt. Vervolgens schrijf je deze op bij bedrijven die hier wellicht iets mee zouden kunnen. Schrijf erbij wat ze er mee zouden doen, en wat je hiervan vindt.
Schrijf julie bevindingen op je blog.
Onderstaande video's laten zien wat mensen bereidt zijn te delen met een app en wat de Chinese overheid wilt doen met persoonsgegevens en gedrag van haar burgers.
Praktische Opdracht 2.1 - Wat is jouw digitale voetspoor?
Open het opdrachtformulier hieronder door erop te klikken. In de les ga je dit formulier invullen om erachter te komen wat jouw gedrag is online en welk digitaal voetspoor jij hiermee achterlaat.
INLEVEREN
In de les print je het werkblad uit en ga je dit invullen. Maak hier een foto of scan van en plaats het ingevulde werkblad op jouw blog.
Praktische Opdracht 2.2 - Betalen met jouw persoonsgegevens.
Open het opdrachtformulier hieronder door erop te klikken. In de les ga je dit formulier invullen om erachter te komen wat jouw gedrag is online en welk digitaal voetspoor jij hiermee achterlaat.
INLEVEREN
In
de les print je het werkblad uit en ga je dit invullen. Maak hier een
foto of scan van en plaats het ingevulde werkblad op jouw blog.
#pestverhaal
In de les bekijken we de film #pestverhaal over Rosalie die op school en online wordt gepest. Ze vindt uiteindelijk online vrienden die hetzelfde hebben meegemaakt als zij en hun ervaringen delen op YouTube via #pestverhaal.
In de les bespreken we wat cyberpesten is, en in welke vormen je dit kunt tegenkomen. Ook onderzoeken we samen manieren waarop je slachtoffers en pesters kunt helpen.
Je kunt hieronder de trailer voor #pestverhaal bekijken, de hele film kijken we in de les.
Praktische Opdracht 3 - Maak een Anti Cyber Pest Poster
Ga online op zoek naar tips tegen cyberpesten, of bedenk ze zelf met jouw groepje. Je gaat met een groepje van drie klasgenoten deze tips verwerken in een poster. De poster hangen we in de klas. Je maakt de poster op de computer en je mag zelf kiezen welk computerprogramma je hiervoor gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan Paint, Powerpoint, Illustrator of Photoshop.
Op jouw poster moet het volgende staan:
- Tip tegen pesten
- Passende afbeelding
- #pestverhaal
- Naam, school en klas (dit mag in het klein)
INLEVEREN
Je zet de poster op jouw eigen Blog, elk groepslid zorgt dus dat de poster op jouw eigen blog komt.
Real/Fake
In dit blok leer je hoe beelden jouw gedrag en denkbeelden kunnen beinvloeden. Je leert kritisch kijken naar de beelden die je ziet door goed te onderzoeken wie de afzender is en wat die bij jou wilt bereiken met de beelden. Kortom, je zult dit blok beeldgeletterd worden.
Wat is beeldgeletterdheid?
" Beeld is - naast gesproken en geschreven taal - een belangrijke
manier waarop wij met elkaar communiceren. Beeldgeletterdheid is dan ook
een belangrijk onderdeel van mediawijsheid.
Het wordt ook wel 'begrijpend kijken' of visuele geletterdheid genoemd.
Beeldgeletterdheid heeft tot doel een kritische houding tegenover
mediaboodschappen te ontwikkelen. Beeld is namelijk niet neutraal. Een
foto of video is immers altijd vanuit een bepaald perspectief bedacht,
gemaakt en verspreid. Beelden beïnvloeden ons gevoel, ons denken en hoe
wij de wereld zien.
Wanneer je beeldgeletterd bent, kun je actief, kritisch en bewust
omgaan met beelden om je heen - van film tot games en virtual reality.
Je kunt de bedoelingen, de betekenis en het effect ervan doorzien. Het
helpt om met elkaar over beelden en hun betekenis te kunnen praten.
Bijvoorbeeld wanneer je naar de bioscoop gaat of een YouTube-video
krijgt doorgestuurd. Of wanneer je zelf media maakt. " Bron: Mediawijsheid.nl
In de les: Hoe beinvloeden beelden jou?
We beginnen dit blok met een video waarin de makers flink op jouw gevoel inspelen.
Hoe beinvloeden beelden jou? En hoe zorgen beeldmakers dat ze jou bereiken en een bepaald gevoel meegeven? In de les bekijken we onderstaande video en bespreken we met elkaar wat deze video met je doet. Wat dacht jij dat er zou gebeuren?
Praktische Opdracht 4 - Hoe laten beeldmakers jou iets voelen?
De video Lovefield, die we in de les bekijken, gebruikt verschillende middelen om jou iets te laten voelen. Schrijf in een blogbericht wat jij dacht dat er zou gebeuren, en welke middelen hier voor hebben gezorgd. Benoem er minstens drie elementen uit de video die jou hebben beinvloed. Gelukt? Zoek nu een andere video of foto online die jou iets heeft laten voelen. Welke middelen werden hier ingezet? Benoem er minstens drie.
INLEVEREN
De antwoorden en videolinks plaats je in een nieuw blogbericht op jouw blog. Gebruik volzinnen in jouw antwoord!
In de les: Reclame
Praktische Opdracht 5 - Beeldvorming
De manier waarop bepaalde mensen in de media worden verbeeld en neergezet beïnvloed hoe jij over diegene denkt en hoe je je tegenover iemand gedraagt. Sommige kenmerken van iemand uiterlijk of persoonlijkheid kunnen worden neergezet als een bepaald stereotype.
Een stereotype is een overdreven beeld van een groep mensen dat vaak niet (volledig) overeenkomt met de werkelijkheid. Het is vaak een vooroordeel of negatief denkbeeld en wordt vaak gebruikt als rechtvaardiging van bepaalde discriminerende acties.Ook jij zult bepaalde kenmerken hebben die bij een bepaald stereotype passen. Welke kenmerken zijn dat? En hoe wordt dat door de media verbeeld?
In deze opdracht ga je twee foto's maken van jezelf.Foto 1: Op deze foto laat je jouwzelf zien als stereotype. Laat zien hoe jij vaak in de media wordt getoond en vergroot dit maar flink uit.
Foto 2: Op deze foto laat je zien wie je echt bent en hoe je graag zou willen dat jij zou worden verbeeld in de media. Welke kenmerken van jouw persoonlijkheid wil jij uitvergroten?
In beiden foto's kun je goed gebruik maken van symbolen. Dit zijn objecten, kleuren of andere visuele kenmerken die iets uitbeelden. Zo roept de kleur rood gevaar of verleiding op en denk je bij een zonnige foto eerder aan iets positiefs.
INLEVEREN
Plaats allebei de foto's op jouw blog en schrijf erbij welke twee kenmerken je wilde uitvergroten. Is dit goed gelukt? Welke symbolen heb je gebruikt om dit te versterken?
Vloggers en Sluikreclame
Video's en foto's zijn krachtige middelen om jou iets te laten geloven of te verkopen. Ze worden vaak ingezet om jou tot actie over te laten gaan en je te overtuigen dat je iets nodig hebt of wilt hebben. Hier zijn door de overheid regels voor opgesteld in de Nederlandse Reclame Code . Een belangrijke regel in deze code is dat het voor jou duidelijk moet zijn wanneer iemand reclame maakt en bijvoorbeeld wordt betaald om jou een product aan te smeren.
Grote kans dat jij wel eens een video van een (bekende) vlogger hebt gekeken op YouTube. Deze vloggers hebben vaak veel trouwe volgers en zijn daarom voor bedrijven een ideale partner voor reclame. Het is echter niet altijd duidelijk of deze mensen reclame maken.
" Omdat het adverterend bedrijfsleven een paar jaar geleden al het belang inzag van verantwoorde reclame via social media, is in 2014 de Reclamecode Social Media in het leven geroepen. Deze code bepaalt dat reclame via bloggers, vloggers en content creators duidelijk als zodanig herkenbaar moet zijn. Als een vlogger betaald wordt door een adverteerder of een ander voordeel van de adverteerder heeft ontvangen, dan moet dat uitdrukkelijk worden vermeld. Als een vlogger echter zelf besluit om een product te kopen en hier aandacht aan besteedt, zonder dat hier enige betrokkenheid van een adverteerder bij komt kijken (ook niet achteraf), dan is er géén sprake van reclame volgens de geldende wet- en regelgeving." Bron: Nederlandse Reclame Code
Praktische Opdracht 6 - Welke reclame ben jij bereid om te maken?
Voor we de praktische opdracht gaan maken kijken we eerst de aflevering van het programma RamBam in de les. Deze aflevering gaat over Influencers, mensen met een groot aantal volgers die flink geld verdienen door reclame te maken. In de aflevering wordt duidelijk wat zij allemaal over hebben voor geld. Hierna kijken we in de les een aantal fragmenten van vlogs en testen we hoeveel sluikreclame jij kunt herkennen.
Voor deze praktische opdracht kruip jij in de huid van een vlogger die wat extra geld wilt verdienen door reclame te maken in jouw video's. Beschrijf eerst wat voor vlogger je zou zijn. Beantwoord hiervoor de volgende vragen: Waar gaan jouw vlogs voornamelijk over (denk aan: games, make-up, mode, dieren)? Wie is jouw publiek?
Daarna maak je een zwarte en groene lijst van elk drie bedrijven of producten waar jij wel of niet reclame voor zou willen maken. Geef bij elk bedrijf de reden waarom je hier wel of niet voor zou gaan.
INLEVEREN
De antwoorden en de gemaakte opdracht plaats je op jouw blog.
In de les: Nepnieuws
Je hebt de term Nepnieuws of Fake News vast wel eens voorbij horen komen. Misschien ben je zelfs weleens in een nepnieuws bericht getrapt. Maar wat is nepnieuws eigenlijk en wie heeft er belang bij dit te verspreiden?
"Nepnieuws is misleidende informatie die wordt verspreid om geld te verdienen of om de publieke opinie te beïnvloeden.
Nepnieuws, fake berichten en hoaxes bestaan al heel lang, maar de verspreiding ervan gaat razendsnel sinds de opkomst van sociale media. Iedereen kan tegenwoordig content plaatsen op internet. Daardoor lijken de grenzen tussen nieuws, nepnieuws en advertenties te vervagen. Het wordt steeds moeilijker om ze van elkaar te onderscheiden en een gefundeerde mening te vormen.
Waarom maken mensen eigenlijk nepnieuws? Hoe herken je nepnieuws? En welke rol speel je zelf in de verspreiding?" - Bron: Mediawijsheid.nl
In de les kijken we video's die voorbeelden van nepnieuws laten zien en onderzoeken we of jij nepnieuws kunt maken.
Praktische Opdracht 7 - Nepnieuws Spel
Klik op onderstaande link en speel het slecht nieuws spel. Schrijf in een blogbericht wat jij van het spel vond en of je een hoge score hebt behaald.
INLEVEREN
Plaats een blogbericht waarin je bovenstaande vragen beantwoord over het Slecht Nieuws spel.
Tips om nepnieuws te herkennen
- Wie is de afzender van het bericht?
Bestaat deze persoon echt? Kijk bij websites altijd in de disclaimer of bij 'over ons' - Welke intentie heeft die afzender?
Waarom heeft diegene het artikel geschreven? Voor wie is het geschreven? Welke (politieke, financiële of andere) belangen heeft de afzender? Of is het bedoeld als satire? - Welke techniek is gebruikt?
Hoe wordt er ingespeeld op emotie, worden er zaken weggelaten, wordt er een autoriteit aangeroepen? Welk camerastandpunt wordt gebruikt? Welke beelden worden getoond met welke muziek erbij? Worden er veel hoofdletters en uitroeptekens gebruikt in een krantenkop? - Kun je 't verifiëren?
Is het alleen buzz op sociale media, of zie je het ook in de meer gerespecteerde media? Gaat het om een onderzoek? Controleer dan hoe het is onderzocht. Hoe minder mensen ze spreken, hoe kleiner de kans dat die meningen voor heel Nederland gelden. - Welke bron is gebruikt?
Nepberichten maken vaak gebruik van fictieve bronnen, dus kijk verder dan alleen een bronvermelding. Worden tekst en foto op dezelfde manier gebruikt als in de originele bron? Of is het bericht uit context gehaald? Is er geen link naar de bron? Google dan. Bij voorkeur in een anoniem venster, om je filter bubble te omzeilen. - De hele waarheid en niets dan de waarheid
Nepnieuws kan wel degelijk waarheden bevatten. Hoe meer waarheid er in een bericht zit, hoe overtuigender het lijkt. Controleer of een bericht de hele waarheid en niets dan de waarheid bevat. - Of een interpretatie van andermans waarheid?
Zelfs feiten kunnen op verschillende manieren worden geïnterpreteerd. Daarmee zijn ze nog niet fake. - Check ook foto's
Dat kan via Google of Tineye Reverse Image Search. Google laat precies zien wanneer en op welke sites de afbeelding eerder te zien is geweest.(Bron: www.mediawijsheid.nl)
Praktische Opdracht 8 - Op Vakantie in eigen Klas
De zonnige beelden die je voorbij ziet komen van jouw vrienden, artiesten en sterren zijn jaloersmakend als jij in een klaslokaal moet zitten waar de palmbomen en witte stranden ontbreken. Maar, om een vakantiefoto op Instagram of Facebook te plaatsen hoef jij het klaslokaal helemaal niet te verlaten! In de les ga je op reis met een klasgenoot naar een gekozen bestemming en plaats je hiervan een foto op jouw sociale media. Zorg er dus voor dat jouw foto, inclusief onderschrift en hashtags zo geloofwaardig mogelijk zijn! In de volgende les bespreken we de reacties.
Wat heb je nodig? We maken in de les een green screen studio, waar je professioneel op de foto wordt gezet. Met behulp van photoshop kunnen we de groene achtergrond vervangen door een foto van een mooie plek die we online opzoeken in Google Streetview. Ga naar een plek die jij altijd al eens hebt willen bezoeken en zoek deze op in Streetview, maak een screenshot als jij een goede hoek hebt gevonden! Deze foto gebruik jij als achtergrond voor jouw vakantiefoto.
INLEVEREN
Zet jouw foto op jouw blog en op jouw instagram of facebook account. Plaats een screenshot van de reacties, geloofden jouw volgers dat je echt op vakantie was?
Opdracht 8 in Lockdown:
Niet iedereen heeft thuis Photoshop. Daarom gebruiken we het online programma Pixlr . Hieronder vind je een filmpje waarin wordt uitgelegd hoe je een achtergrond kunt verwijderen en een nieuw kunt toevoegen.
Les gemist? In deze video wordt uitgelegd hoe je door middel van de Toverstaf Tool in Photoshop achtergronden kunt verwijderen. Je kunt daarna elke achtergrond toevoegen die je maar wilt!